TOO 2018/02

Woord vooraf

Collectieve milieuschade in het Burgerlijk Wetboek
Isabelle Larmuseau

Op 2 februari 2018 sprak het Internationaal Gerechtshof in Den Haag zich in een precedentarrest uit over collectieve milieuschade, veroorzaakt door Nicaragua op het grondgebied van Costa Rica. Het Hof maakt duidelijk dat collectieve milieuschade moet worden hersteld, en dat de kost daarvan ten laste komt van de schadeveroorzaker. Nicaragua wordt veroordeeld tot het betalen aan Costa Rica van een bedrag van 120.000 US Dollars voor de achteruitgang of het verlies van milieugoederen en milieudiensten en van een bedrag van 2.708,39 US Dollars voor de kosten van het herstel van een internationaal beschermde wetland. Een bespreking van dit belangwekkende arrest leest u in dit TOO-nummer.

Om zichzelf niet afhankelijk te maken van louter jurisprudentiële ontwikkelingen, besloot Frankrijk in 2016 om aansprakelijkheid voor collectieve milieuschade met zoveel woorden in te schrijven in de Code Civil. Sinds de tanker Erika in 1999 voor de kust van Bretagne verging, met 37.000 ton zware stookolie aan boord, was de sense of urgency daartoe bij onze zuiderburen bijzonder groot. Wie nu nog in Frankrijk milieuschade veroorzaakt, is overeenkomstig het Burgerlijk Wetboek verplicht deze te herstellen. De geestelijke vaders van de nieuwe regelgeving, de professoren Laurent Neyret en Gilles Martin, lichten het innovatieve aansprakelijkheidsregime toe voor TOO. Ook in België wordt het Burgerlijk Wetboek momenteel hervormd, zonder meer een historisch momentum. Vanuit het Vlaams, Waals en Brussels Hoofdstedelijk Gewest, vragen tientallen juristen uit wetenschap en praktijk aan minister van justitie Koen Geens om het Franse voorbeeld te volgen en de aansprakelijkheid voor collectieve milieuschade op hoofdlijnen in ons gemeen recht te verankeren.

Hun verklaring is terug te vinden onder https://uclou-vain.be/fr/instituts-recherche/juri/seres/actualites/regime-de-responsabilite-civile-environnementale.html.

Wie het initiatief genegen is, kan de oproep aan de minister online mee ondertekenen.

Er is geen gedetailleerde fitness check voor nodig om, veertien jaar na datum, te besluiten dat de Europese Richtlijn Milieuaansprakelijkheid 2004/35/EG het beoogde doel niet heeft bereikt. Eenzelfde besluit dringt zich op voor wat betreft de implementatie van het Europese administratiefrechtelijke regime in onze federale en regionale regelgeving. Het is met een vergrootglas zoeken naar toepassingsgevallen.

Dan maar terug naar af: wat we zelf doen, doen we beter. Wat geldt voor Vlaanderen, gaat ook op voor België. Ook voor landen met een complexe staatsstructuur moet het mogelijk zijn om, waar Europa faalt, een juridisch regime te ontwikkelen dat antwoord biedt op één van de meest urgente vraagstukken van de 21ste eeuw.