In het recente arrest van 13 augustus 2019 benadrukt de Raad voor Vergunningsbetwistingen het belang van het Omgevingsloket voor de omgevingsvergunningsprocedure. Het Omgevingsloket is binnen de vergunnings-procedures namelijk meer dan een louter online platform, want het loket heeft ook een zeker procedureel belang. Het Omgevingsvergunningsdecreet en -besluit benadrukken namelijk dat de vergunningsprocedures geheel of gedeeltelijk digitaal kunnen verlopen en beveiligde zendingen ook kunnen gebeuren via het Omgevingsloket. Een fout op het Omgevingsloket zal dan ook procedurele gevolgen met zich kunnen meebrengen, wat de Raad voor Vergunningsbetwistingen nu ook uitdrukkelijk erkent.
Rol van het Omgevingsloket
Artikel 14/1, eerste lid van het Omgevingsvergunningsdecreet bepaalt dat de omgevingsvergunningsprocedures geheel of gedeeltelijk digitaal kunnen verlopen, conform de regels die de Vlaamse Regering bepaalt. Dit is ter vervanging van de vroegere analoge procedure, waarbij de vergunningsaanvraag en de procedure dienden te verlopen op papier. Sterker zelfs, via het Omgevingsloket kan men ook beveiligde verzendingen versturen (te vergelijken met een aangetekende brief), stukken uitwisselen tussen de vergunningsaanvrager en de bevoegde overheid, bezwaar- en beroepschriften op een ontvankelijke manier opladen en kan men verschillend meldingen doen. Bovendien moeten (sinds het Verzameldecreet) bijna alle omgevingsvergunningsaanvragen overeenkomstig artikel 14/1, tweede lid van het Omgevingsvergunningsdecreet verplicht ingediend worden via het Omgevingsloket. Enkel vergunningsaanvragen die zijn vrijgesteld van de verplichte medewerking van een architect kunnen nog analoog gebeuren. Het Omgevingsloket heeft hiermee een groot procedureel belang.
Procedurele fouten
Tot voor kort was het echter onduidelijk wat de impact precies is van fouten die gebeuren op het Omgevingsloket, dan wel welke gevolgen een verkeerde melding of een laattijdige melding via het Omgevingsloket kunnen hebben. In de praktijk blijkt dit vooral door te wegen op het vlak van het openbaar onderzoek en de beroepsprocedure. De berekening van termijnen gebeurt namelijk op basis van de analoge, papieren aanplakking van de beslissing en niet op basis van de digitale melding op het Omgevingsloket. Nochtans baseert het Omgevingsloket zich enkel op de digitale melding. Een beroeps- of bezwaarindiener die vertrouwt op de vermelding van een foutieve termijn op het Omgevingsloket, dient dan ook een onontvankelijk beroep- of bezwaarschrift in. Een probleem dat zich vandaag frequent voordoet.
De Raad voor Vergunningsbetwistingen acht deze situatie in haar arrest van 13 augustus 2019 onhoudbaar en stelt vast dat “hoewel de administratieve beroepstermijn op basis van artikel 54, 3° OVD begint te lopen op de dag na de eerste dag van de aanplakking, is de vermelding van de einddatum van de beroepstermijn in het omgevingsloket voor derden op het eerste gezicht de enige indicatie over de looptijd van de beroepstermijn”. Zij merkt ook op dat het Omgevingsvergunningsdecreet niet meer voorziet in een verplicht attest van aanplakking en is de melding met foto’s van de aanplakking op het Omgevingsloket niet zichtbaar voor derden, waardoor het na de aanplakking moeilijk is om de start van de aanplakking na te gaan.
Zij benadrukt dat aangezien de procedures geheel of gedeeltelijk digitaal verlopen derden er in die omstandigheden van mogen uitgaan “dat vermelde einddatum van de beroepstermijn in het omgevingsloket correct is”. De gebrekkige transparantie van het Omgevingsloket houdt niet in dat overheden een verhoogde waakzaamheid van derde-belanghebbenden mogen verwachten.
Risico ligt bij de vergunningsaanvragers en overheid
Uit dit arrest maakt de Raad voor Vergunningen komaf met de onzekerheid omtrent het Omgevingsloket en bevestigt zij dat derde-belanghebbenden kunnen vertrouwen op de correctheid van het Omgevingsloket. Dit houdt in dat derde-belanghebbenden niet de dupe mogen zijn van fouten op het Omgevingsloket, maar dat het risico op procedurefouten komt te liggen bij de vergunningsaanvragers en de overheden. Het is aan hen om extra waakzaam te zijn dat alle procedurele stappen via het Omgevingsloket correct en tijdig gebeuren. Zo niet, kunnen derden hieruit voordeel halen.