Met het Decreet van 15 juli 2016 betreffende het Integraal Handelsvestigingsbeleid heeft de Vlaamse Regering de nieuwe krijtlijnen vastgelegd om de detailhandel in Vlaanderen op een meer duurzame wijze te organiseren en te reglementeren. Een belangrijke rol hierbij is weggelegd voor de gemeentebesturen die verschillende instrumenten krijgen aangereikt om een eigen ruimtelijk handelsbeleid te voeren. Op 1 januari 2018 kondigt zich een nieuwe fase aan van de inwerkingtreding van het decreet, met name de integratie van de socio-economische vergunning in de omgevingsvergunning.
Op 1 januari 2018 wordt niet alleen de veralgemeende invoering van de omgevingsvergunning en de operationalisering van het digitale Omgevingsloket in alle Vlaamse steden en gemeenten in het vooruitzicht gesteld. Vanaf die datum zal ook de socio-economische vergunning worden geïntegreerd in de omgevingsvergunning. Hierdoor wordt het voor steden en gemeenten mogelijk om naast de opmaak van een kleinhandelsvisie en de vertaling ervan naar ruimtelijke plannen, ook middels de vergunningverlening hun lokale handelsvestigingsbeleid concreet gestalte te geven.
De aanvragen voor projecten die tegelijkertijd meerdere vergunningsplichtige handelingen omvatten en een stedenbouwkundige vergunning en/of milieuvergunning en/of vergunning voor kleinhandelsactiviteiten vereisen, kunnen vanaf 01.01.2018 samen worden ingediend, aan één openbaar onderzoek worden onderworpen (indien vereist), in één adviesronde worden behandeld en uitmonden in één beslissing bij één en dezelfde bevoegde overheid.
Denk bijvoorbeeld aan het oprichten van een nieuw winkelcomplex, waarbij naast de stedenbouwkundige vergunning voor het oprichten van het gebouw, ook een socio-economische vergunning vereist is voor het uitbaten van de schoenwinkel, de kledingwinkel en de supermarkt die erin zullen worden ondergebracht.
Het decreet betreffende de omgevingsvergunning zorgt voor het procedurele kader. Inhoudelijk vormen de Vlaamse Codex Ruimtelijke Ordening, het decreet Algemene Bepalingen Milieubeleid en het decreet van 15 juli 2016 betreffende het Integraal Handelsvestigingsbeleid de toetssteen.
Een omgevingsvergunning voor kleinhandelsactiviteiten moet worden geweigerd als het aangevraagde onverenigbaar is met stedenbouwkundige voorschriften of verkavelingsvoorschriften, voor zover daarvan niet op geldige wijze kan worden afgeweken. De omgevingsvergunning voor kleinhandelsactiviteiten kan worden geweigerd wanneer het aangevraagde onverenigbaar is met de doelstellingen van het integraal handelsvestigingsbeleid zoals deze worden vooropgesteld door het Vlaamse Gewest, in samenwerking met de gemeenten en provincies.
De overheid die is belast met het afleveren van de omgevingsvergunning voor kleinhandelsactiviteiten houdt bij de beoordeling van de vergunningsaanvraag rekening met de in de omgeving bestaande toestand en de beleidsmatig gewenste ontwikkelingen met betrekking tot de doelstellingen van het integraal handelsvestigingsbeleid, zoals voormeld.
De integratie van de socio-economische vergunning in de omgevingsvergunning betekent een sterke vereenvoudiging van het vergunningensysteem in Vlaanderen. De aanvraag wordt tegelijkertijd belicht vanuit de verschillende facetten inzake ruimtelijke ordening, milieu en handelsvestigingsbeleid. Daarnaast moet een kortere doorlooptijd worden bereikt.
Belangrijk is op te merken dat de omgevingsvergunning voor kleinhandelsactiviteiten wordt verleend voor een combinatie van een bepaald assortiment op een bepaalde locatie. De vergunning kan dus niet worden meegenomen door de uitbater van de handelszaak naar een andere locatie. Als een handelaar zich vestigt in een pand of locatie waarvoor al een vergunning werd verleend, dan kan de handelszaak zonder nieuwe vergunning van start gaan voor zover en voor zolang de aanwezige vergunning minstens de activiteiten van de exploitant dekt.
Een omgevingsvergunning voor kleinhandelsactiviteiten is in principe van onbepaalde duur. De omgevingsvergunning voor het uitvoeren van kleinhandelsactiviteiten vervalt van rechtswege als de kleinhandelsactiviteiten meer dan vijf opeenvolgende jaren worden onderbroken.
Beroep tegen de vergunningsbeslissing wordt mogelijk bij de Raad voor Vergunningsbetwistingen. De Raad van State vervult voortaan de rol van cassatierechter.
De op til zijnde integratie van het handelsvestigingsbeleid in de omgevingsvergunning heeft de Vlaamse regering ertoe aangezet om op 22.09.2017 een wijzigingsbesluit inzake de omgevingsvergunning principieel goed te keuren, waardoor verschillende besluiten inzake het handelsvestigingsbeleid en de ruimtelijke ordening, het milieu en de omgeving beter op elkaar worden afgestemd. De Raad van State buigt zich thans over het wijzigingsbesluit. Daarna kan een definitieve goedkeuring door de Vlaamse regering volgen.
