Op 14 november 2017 heeft de Commissie voor Leefmilieu, Natuur, Ruimtelijke Ordening, Energie en Dierenwelzijn haar goedkeuring gehecht aan de ontwerptekst van de Codex-trein. De Codex-trein beoogt een reeks belangrijke wijzigingen aan te brengen aan o.m. de Vlaamse Codex Ruimtelijke Ordening (VCRO) en de regelgeving omtrent de omgevingsvergunning, wat verklaart dat met argusogen werd uitgekeken naar de finale ontwerpversie.
Op 4 mei 2017 werd het ontwerp van decreet door de Vlaamse Regering ingediend bij het Vlaams Parlement. Het ontwerp dient eerst te worden besproken en goedgekeurd in de Commissie voor Leefmilieu, Natuur, Ruimtelijke Ordening, Energie en Dierenwelzijn van het Vlaams Parlement, waarna de bespreking en behandeling in de plenaire vergadering volgt. Hoewel het ontwerp reeds in een eerste lezing werd aangenomen door de Commissie, werd om een tweede lezing gevraagd. Dit door enerzijds de nieuwe adviezen die door de Strategische Adviesraad Ruimtelijke Ordening - Onroerend Erfgoed (SARO) en de Raad van State over het ontwerp werden uitgebracht, en anderzijds de vele amendementen die in opvolging hiervan werden ingediend, en de tekst beoogden te wijzigen.
Het ontwerp voorziet naast een aantal kleine technische aanpassingen aan diverse decreten, een hele reeks belangrijke wijzigingen aan de bestaande regelgeving van de Vlaamse Codex Ruimtelijke Ordening en de regelgeving omtrent de omgevingsvergunning.
Zoals onder meer :
-
een verruiming van de mogelijkheden om ruimtelijk rendement te optimaliseren door de wijzigingsprocedure, de herzienings- en opheffingsprocedure van bestaande verkavelingen te vereenvoudigen
-
de wijziging van ruimtelijke structuurplannen in ruimtelijke beleidsplannen waarbij het beleidsplan inhoudelijk anders wordt opgebouwd
-
een beperkte verruiming van de afwijkingsmogelijkheden voor onroerend erfgoed
-
een bouw- en verkavelingsverbod in signaalgebieden
- ...
Op 14 november 2017 keurde de Commissie uiteindelijk de ontwerptekst goed.
Enkele belangrijke aandachtspunten voor de gemeenten zijn de volgende :
Beperking toegang tot beroepsprocedure
In het oorspronkelijke ontwerp werd bepaald dat wanneer de aanvraag in eerste administratieve aanleg overeenkomstig de gewone vergunningsprocedure is behandeld, het ‘betrokken publiek’ alleen nog een beroep kan instellen als de betrokkene tijdens het openbaar onderzoek een standpunt, opmerking of bezwaar heeft ingediend, tenzij het initiële ontwerp van aanvraag werd gewijzigd, nieuwe voorwaarden werden opgelegd of er sprake is van overmacht.
Intussen werden er verschillende amendementen ingediend, hetzij om de schrapping te bekomen van de beperking wegens de strijdigheid van de inspraakplicht met het Verdrag van Aarhus dat het recht op toegang tot de rechter moet waarborgen (amendement nr. 3), hetzij om het indienen van een ‘gemotiveerd’ standpunt, opmerking of bezwaar te eisen, met als doel pro-forma bezwaren te vermijden (amendementen nrs. 56 en 65).
In zijn recent advies van 20 oktober 2017 wees de Raad van State niet alleen op het niet-eenduidig karakter van het vereist ‘gemotiveerd’ standpunt, maar werd de regeling eveneens resoluut strijdig bevonden met zowel artikel 9 van het Verdrag van Aarhus alsook met de Europese regelgeving ter zake.
De beperkte toegang tot de beroepsprocedure werd uiteindelijk toch goedgekeurd.
Sanctiesysteem bij niet-naleving van beslissingstermijnen inzake aanvragen tot omgevingsvergunning verworpen
In het initiële ontwerp werd gewag gemaakt van een sanctiesysteem bij niet-naleving van beslissingstermijnen inzake aanvragen tot omgevingsvergunning of bijstellingen, door vervaltermijnen te hanteren, waarbij een eenmalige vergoeding verschuldigd zou zijn van 2.500/5.000 euro bij overschrijding van de vervaltermijn, dan wel een dwangsom verschuldigd zou zijn van 100/500 euro per dag.
In een amendement (nr. 48) dat door de commissie werd aangenomen werd beslist om deze bepaling te schrappen, gelet op enerzijds het zeer beperkt aantal gevallen van laattijdige beslissing (0,27 % stilzwijgende weigeringen) waardoor de nieuwe regelgeving slechts een zeer beperkt toepassingsgebied zou kennen, en anderzijds het groot aantal problemen dat thans wordt ervaren met de digitale afhandeling van aanvragen, die vanaf 1 januari 2018 voor alle steden en gemeenten van toepassing zal worden.
Omgevingsvergunning voor kleinhandelsactiviteiten en vegetatiewijzigingen uitgesteld
Aangezien er nog een uitvoeringsbesluit vereist is voor de integratie van de vergunning voor kleinhandelsactiviteiten (de zgn. socio-economische vergunning) en de vergunning voor vegetatiewijzigingen in de omgevingsvergunning, doch de behandeling en publicatie ervan niet haalbaar is voor 1 januari 2018, wordt de integratie ervan in de omgevingsvergunning voorlopig uitgesteld.
Thans is het nog wachten op de goedkeuring van het ontwerp van decreet door de plenaire vergadering van het Vlaams Parlement, en de publicatie ervan in het Belgisch Staatsblad alvorens de Codex-trein zijn tocht door het Vlaamse Gewest kan aanvatten.
