TOO 2016/02

Woord vooraf

Ceci n'est pas le droit de l'environnement
Isabelle Larmuseau, Tom De Waele, Peter Flamey en Antoon Lust

Verenigd in een door Uitgeverij Vanden Broele gesponsorde bus, trok op 22 april 2016 een Vlaamse VVOR-delegatie naar ’s Hertogenbosch. Niet alleen de succesvolle tentoonstelling van Jeroen Bosch gold daarbij als publiekstrekker, ook het omgevingsrecht, zoals dit in Vlaanderen en Nederland wordt beoefend.

Het enthousiasme over het Nederland-Vlaanderen-evenement was zo groot, dat de Nederlands-Vlaamse tijdschriften TO en TOO besloten tot een gelijktijdige publicatie van de toespraken. Zo leest u in dit TO(O)-nummer de juridisch kunstzinnige inleiding van Rosa Uylenburg, de beschouwingen over het bestemmings- en omgevingsplan van Niels Koeman en Dick van Straaten, de keuze voor omgevingswaarden of milieukwaliteitsnormen van Frank Groothuijse en Jan Verheeke, en de survival of revival van het inrichtingen- of activiteitenbegrip van Valérie van ’t Lam en Steven Betz. Hans Woldendorp rondt af met bedenkingen over het al dan niet geslaagd karakter van ‘één broek voor twee billen’.

De TOO-cover is de perfecte samenvatting van het Nederlands-Vlaamse zesluik: het bekende schilderij van de Nederlandse Jeroen Bosch in het Gentse Museum voor Schone Kunsten blijkt niet van zijn hand. Als Belgen lijken wij veroordeeld tot het surrealisme van René Magritte: ‘Ceci n’est pas un Bosch’. Eenzelfde relativering dringt zich op bij een aanblik van het Nederlands-Vlaams omgevingsrecht: ‘Ceci n’est pas le droit de l’environnement’.

Wachten dan maar op een Europese Law of the- Surroundings? Dat doet Hendrik Schoukens reeds geruime tijd met betrekking tot temporary nature. Hij kan er niet aan voorbij: de stem van tijdelijke natuur klinkt in Nederland en Vlaanderen luider dan in Europa. Hetzelfde geldt voor het thema bodem: het voorstel voor een Europese kaderrichtlijn bodembescherming werd in 2014 ingetrokken en de Europese Richtlijn Milieuschade blijft voor bodemschade relatief tandeloos. Gelukkig bieden Peter Flamey en Astrid Lippens ons de ‘open en toe’ van het Belgische bodemgerelateerde aansprakelijkheidsrecht.

Ook in de rechtspraakcommentaren komt Europa aan bod: de Bolkesteinrichtlijn in relatie tot detailhandel. Grote aandacht is er ook voor het mijlpaalarrest van het Grondwettelijk Hof, waardoor verenigingen voor het eerst in hun bestaan méér dan 1 euro morele schadevergoeding kunnen claimen. Blijven verder beroeren: gezondheidseffecten van gsm-masten, bouwverbod in stads- en dorpsgezichten, zonevreemd zorgwonen, het forfaitair karakter van de planschadevergoeding, de juridische waarde van het stedenbouwkundig attest, beroepen bij de Raad van State en de verjaringstermijn voor vorderingen in overheidsaansprakelijkheid.

Met de zomer voor de deur, eindigen we graag met (nog) een variant op Magritte: ‘C’est toujours l’été’. Voor de Nederlandse TO-lezer: in ons hart is het altijd zomer.